De president van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM), Marko Bošnjak, hield op 31 januari 2025 een persconferentie en presenteerde de resultaten van de activiteiten en statistieken van het Hof voor 2024. Per 31/12/2024 bedroeg het totale aantal lopende zaken bij het Hof 60.350. Het land met het hoogste aantal aanvragen is Turkije, met 21.613 aanvragen. Meer dan een derde (35,8%) van alle ingediende zaken is tegen Turkije gericht. Turkije wordt gevolgd door Rusland, Oekraïne, Roemenië en Griekenland. Bijna drie kwart van de lopende zaken van het Hof heeft betrekking op deze vijf landen.
EHRM-Uitspraken in 2024
Het EHRM deed in 2024 uitspraak in 1102 zaken. Het land waarover de meeste beslissingen werden genomen was Rusland, met 302 zaken, waarbij in alle gevallen ten minste één schending werd vastgesteld.Oekraïne volgde met 158 zaken, waarvan in 153 gevallen ten minste één schending werd geconstateerd. Turkije stond op de derde plaats met 73 zaken, waarbij in 67 gevallen mensenrechten werden geschonden. Voor Nederland werd in 5 zaken uitspraak gedaan. In 3 zaken werd ten minste één schending vastgesteld, terwijl in 2 zaken geen schending werd gevonden. Het aantal lopende zaken over Nederland bedroeg in 2024 186.
Toename van aanvragen uit Turkije in de afgelopen jaren
Turkije had ook in 2022 en 2023 het hoogste aantal lopende aanvragen.Hoewel het totale aantal aanvragen uit Turkije de afgelopen jaren snel is gestegen, is het aantal niet-ontvankelijk verklaarde of geschrapte aanvragen afgenomen.
Wat is de reden voor de stijging van aanvragen uit Turkije?
De meeste lopende aanvragen hebben betrekking op de mislukte staatsgreep van 15 juli 2016. Na deze staatsgreep voerde de Turkse regering massale arrestaties uit en beschuldigde de Gülen-beweging ervan een terroristische organisatie (FETÖ) te zijn.
De Turkse minister van Justitie Yılmaz Tunç verklaarde op 12 juli 2024 dat er sinds 2016 juridische procedures zijn gestart tegen 705.172 personen die in verband worden gebracht met FETÖ. Minister Tunç verklaarde ook dat sinds 2016 120.000 ambtenaren uit de publieke sector zijn ontslagen.
Het Grote Kamer-arrest van het EHRM in de zaak Yüksel Yalçınkaya v. Turkije in 2023 concludeerde dat er schendingen waren van:
- Het recht op een eerlijk proces,
- Het principe dat niemand gestraft mag worden zonder een wettelijke basis, en
- De vrijheid van vereniging.
Het EHRM stelde bovendien vast dat de schendingen systemisch van aard waren en dat Turkije algemene maatregelen moest nemen. Op dat moment stonden er ongeveer 8.500 soortgelijke aanvragen op de rol van het Hof.
Ondanks de uitspraak van het EHRM veroordeelde de Turkse rechtbank Yalçınkaya opnieuw tot zes jaar en drie maanden gevangenisstraf.
